EKONOMIA W KILOWATACH
Właściciele domów, którzy decydują się na źródło ogrzewania jakim jest pompa ciepła zastanawiają się jaką pompę wybrać , która będzie lepsza i ile mnie to będzie kosztowało. Co raz częściej jednym ze sposobów rozwiania wątpliwości jest publikowanie ofert w mediach społecznościowych w celu pozyskania opinii użytkowników. Podany jest krótki opis budynku albo moc pompy w kW , a czasami nawet kilka ofert firm wykonawczych z kosztorysem.
Jak to w życiu bywa coś co miało pomóc jeszcze komplikuje sprawę. Pojawiają się opinie , które szeroko wykraczają poza tematykę. W komentarzach pojawiają się jeszcze inne oferty i opinie innych producentów. Czasem dojdzie do konfliktu opiniujących , czasem do ostrego sporu i całkowite odejście od tematu.
W Polsce do niedawna funkcjonowało pond 100 marek pomp ciepła. Oczywiście jeden producent może mieć wiele marek.
Użytkownik jest zainteresowany ,żeby kupić dobry produkt w możliwie niskiej cenie. Tylko pojęcie niskiej ceny jest względne i może być pojmowane w innych kategoriach.
Spróbujmy to jakoś ogarnąć chyba najlepiej przez pryzmat pieniędzy, bo w końcu wszystko się do nich sprowadza. Czyli ile otrzymamy za dana kwotę, ile musimy wydać aby eksploatacja była na najniższym możliwym poziomie. Chcemy wiedzieć ,że koszt zakupu urządzenia poprzez oszczędności na energii napędowej zwróci nam się najszybciej jak się da. Najlepiej do 5 roku eksploatacji. Następnie urządzenie musi być niezawodne i bezobsługowe. Spójrzmy na instalację z pompą zaczynając od samej pompy ciepła trochę inaczej i zadajmy sobie pytanie:
ile będzie mnie kosztować 1kW mocy urządzenia?
Aby móc odpowiedzieć na to pytanie, musimy sobie zdać sprawę ,że powietrzna pompa ciepła nie ma mocy, którą można by jednoznacznie określić. Producenci określają swoje produkty wg uznania stad tez bierze się wiele nieporozumień. Ale jest sposób jak ten problem rozwiązać i usystematyzować.
W Polsce mamy pięć stref klimatycznych. Minimalna temperatura obliczeniowa w pierwszej -16 w piątej -24. Największy obszar Polski obejmuje strefa trzecia z temperaturą projektową -20 i do niej się odniesiemy. Oczywiście zdarzają się temperatury niższe ale już nie maja dużego wpływu na bilans temperatur w sezonie. Górna granicę temperatury okresu grzewczego przyjmijmy + 15 stopni. Jeśli policzymy od -20 do + 15 to mamy rozpiętość 36 stopni. Tyle mamy stopni obliczeniowych temperatury powietrza zewnętrznego w sezonie grzewczym. Jeśli cały sezon uznamy za 100% to na każda temperaturę przypadnie około 2,77% mocy pompy ciepła. A co to oznacza w praktyce?
Załóżmy ,że mamy dom gdzie z projektu lub audytu energetycznego potrzebujemy na zaspokojenie potrzeb ogrzewania i ciepłej wody moc 8.000 Wat to tyle nam będzie potrzebne przy -20 st. C na zewnątrz czyli przy obciążeniu 100% . Z każdym stopniem wzrostu temperatury na zewnątrz zapotrzebowanie na ciepło będzie spadać o 2,77 % czyli 216 Wat i np. dla -7 wyniesie około 5.000 Wat.
Moc pompy ciepła spada ze spadkiem temperatury zewnętrznej i mamy sytuację niekorzystną. Im jest zimniej tym więcej potrzebujemy energii a pompa ciepła niestety pracuje co raz mniej efektywnie. Zapotrzebowanie rośnie moc spada. Wtedy kiedy potrzebujemy jej najwięcej pompa jest najmniej wydajna i na odwrót. Wtedy kiedy jest najcieplej pompa generuje najwięcej mocy. Może się więc okazać ,że przy temperaturze -20 pompa generuje moc 4.000 Wat a przy + 15 12.000Wat. W takim przypadku jakiej mocy jest ta pompa? Nie ma jednej normy i producenci mogą do nazwy pompy dopisać 12kW albo 11 kW albo 10 kW i wszystko będzie prawdziwe. Nawet jeśli napiszemy ,że to jest pompa XXX 4-12 kW też będzie prawdziwe.
Jak sobie z tym poradzić? Pierwszym sposobem jest Etykieta Energetyczna. Każdy producent musi taka etykietę udostępnić. Teraz jeśli chcemy szybko sprawdzić np. nową markę pompy oferowana np. w hurtowni internetowej gdzie podana jest nazwa XXXXXX i moc np. 12kW przejdźmy do etykiety i sprawdźmy moc dla klimatu umiarkowanego. Może się okazać ,że na etykiecie moc tej pompy to 6 kW połowę mniej. Załóżmy ,że cena to 12.000 zł. Jeśli przeliczymy cenę za kW urządzenia to różnica między opisem a stanem faktycznym wynosi 100%. Ta metoda daje ogląd ale nie jest dokładna. W celu dokładniejszegosprawdzenianajlepiej sięgnąć po raport Kymark. Może się okazać ,że producent który oferuje tak dobrą cenę za 1kW mocy pompy nie posiada w ogóle certyfikatu Kymark. Bez rzetelnych potwierdzonych danych ryzyko ,że pompa się nie sprawdzi bierzemy na siebie. Zostają nam jedynie dane deklarowane przez producenta , a z tym bywa różnie choćby dlatego, że warunki badania są odmienne.
W Polsce temperatura biwalencji wynosi od -7 do -11 st. C. Temperatura biwalencji jest to temperatura, do której pompa ciepła powinna pokryć 100% zapotrzebowania energetycznego budynku na ciepło. Powyżej tej temperatury równolegle brakująca część energii dostarcza inne źródło np. grzałka elektryczna lub np. pompa zostaje wyłączona , a zastępuje ją kocioł. Wtedy to będzie temperatura zastąpienia.
W firmie Ricom Energy dla pomp serii EVI, przypisana moc do nazwy to właśnie moc maksymalna jaką dana jednostka generuje przy -7 st. C powietrza zewnętrznego. Gdyby taka logikę przyjąć za normę skończyły by się kłopoty z mocą pomp. Póki co jest inaczej i jeśli chcemy określić ile musimy zapłacić za 1kW mocy urządzenia musimy porównać je w jednakowych kryteriach i punkt biwalencji wydaje się najbardziej oczywistym miejscem.
Wróćmy teraz do początku, kiedy to firma instalacyjna przedstawia nam ofertę dwóch ,może trzech marek pomp. Z ta wiedzą sami możemy sprawdzić jaka pompa będzie najtańsza za 1kW mocy ale też najwydajniejsza. Może się zdarzyć, że 1kW mocy danej pompy będzie nieco droższy jak innej ale za to z kolei eksploatacja będzie dużo tańsza bo pompa będzie miała lepsza wydajność. Przeliczając tę różnicę przez czas eksploatacji możemy sami zdecydować co jest dla nas lepsze.
Porównajmy pompy ciepła dwóch producentów. Dane w tabelkach poniżej.
Pompa nr 1 R-290 sprężarka twinrotary , producent azjatycki
Pompa nr 2 R290 sprężarka scroll, producent europejski
Moce nominalne pomp bardzo zbliżone, średnie SCOP na korzyść pompy scroll i to co nas najbardziej interesuje to zużycie energii elektrycznej na korzyść pompy europejskiej 325 kW/rok podłogówka i 481 kW/rok grzejniki.
Zakładając, że pompy są do odpowiednie do obiektu i mamy termomodernizację , czyli grzejniki to mamy 481kWh energii zaoszczędzone przy droższej pompie.
Kluczowym pytaniem jest ile zapłacimy za 1kWh energii elektrycznej?
Jeśli nic bo mamy instalację PV i ona zaspokaja nasze potrzeby to nie mamy co liczyć. Jeśli mamy limit taniej energii 2000 kWh lub więcej to musimy sprawdzić ile na cele bytowe zużyjemy tej energii sumując rachunki z zeszłego roku. Nawet przy limicie 3000 kWh/rok raczej nic nam nie zostanie. Jeśli szacowana cena energii się utrzyma na poziomie 1,20 – 1,30 zł to oszczędność przy montażu drugiej opcji wyniesie 1,25 zł średnio x 481= 600 zł/rok.
Przez 10 lat z inflacją roczną na stałym poziomie tylko 7% ,kwota oszczędności wynosi blisko 9.000 zł. Kwestią otwartą pozostają koszty eksploatacyjne jak okres gwarancji, awaryjność, bezobsługowość i dostęp do serwisu.
Podsumowując możemy przyjąć ,że cenę pompy musimy odnieść do jej mocy i to najlepiej w temperaturze -7 stopni(przyjmując ją jako punkt biwalencji) ponieważ taką temperaturę znajdziemy również w certyfikacie Kymark.
Drugą rzeczą jest porównanie wydajności poprzez różnicę w zużyciu energii dla tych samych lub bardzo zbliżonych pomp ciepła, prawidłowo dobranych do tego samego obiektu.
(Porównujemy pompę tańszą w zakupie z mniejszą sprawnością do pompy droższej w zakupie z większą sprawnością. W naszym przypadku szacowany koszt oszczędności w okresie 10 letnim to 9.000 zł. Jeśli więcej wydamy na montaż pompy o większej sprawności niż zaoszczędzimy przez 10 lat to nie mamy ekonomicznego argumentu do jej montażu. Być może stoją za tą pompą inne argumenty ale ekonomiczny możemy pominąć.)
Czy to wymaga czasu i wysiłku? Tak wymaga czasu ,wysiłku, a przede wszystkim chęci, jednak naprawdę warto przeprowadzić w tym temacie własne śledztwo.
Oczywiście sama pompa , nawet najlepsza nie zrobi wyniku jeśli nie będzie miała stworzonych warunków ku temu, czyli poprawnie działającej instalacji i dobrze oszacowanego zapotrzebowania.
Resztę elementów instalacji jak regulator, bufor, podgrzewacz, pompy, zawory , rury są też bardzo istotne jak również reputacja instalatora. Te elementy jednak nastręczają mniej kłopotów do rozpatrzenia jak same pompy ciepła nie mniej jednak warto się im przyjrzeć równie wnikliwie.
